Niet iedereen realiseert zich dat, hoewel onze infrastructuur tot de wereldtop behoort, er nog altijd drie miljoen mensen in Nederland zijn zonder internettoegang. Vaak ouderen of laagopgeleiden, die nieuwe media te ingewikkeld vinden. Of mensen op bijstandsniveau, voor wie internettoegang niet altijd een optie is. Of gehandicapten die ontdekken dat op hun bijzondere behoeften niet is gerekend. En dat is extra jammer, omdat juist dit soort kwetsbare groepen dankzij nieuwe technologieën verder vooruit zou kunnen komen. We moeten absoluut voorkomen dat deze mensen definitief buiten de boot van de informatiesamenleving vallen.
En toegang alleen is niet genoeg. Je moet ook nog de vaardigheden hebben om ermee om te gaan. Of je nu een volstrekte digibeet bent, of een snelle topmanager – of allebei tegelijk! – het bijhouden van je digitale vaardigheden wordt alleen maar belangrijker voor je kansen op de arbeidsmarkt, voor je sociale leven en voor je algehele welzijn.
Citaat uit de toespraak van Kroonprins Willem Alexander op 7 september 2010 tijdens de Beurstrommeldag van de Amsterdamse Beurs.
Het is voor iedereen in de samenleving belangrijk om goed deel te kunnen nemen aan de digitale samenleving. En recente onderzoeken wijzen uit dat dit voor de gemiddelde Nederlander nog niet meevalt. Voor veel mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) is het dan ook extra moeilijk. Tijdens mijn werk als begeleider heb ik gemerkt dat de media een belangrijke rol spelen in het leven van onze licht verstandelijk beperkte cliënten. Deze rol is bovenal een positieve rol. De media helpen de cliënten meer zelfredzaam te zijn en maken het gemakkelijker sociale contacten aan te gaan en te onderhouden. Ook zorgen de media voor vrijetijdsbesteding en vermaak. Maar er zijn ook risico’s aan verbonden. En ook hier geldt dat de risico’s gelden voor iedereen, maar dat ze voor mensen met een licht verstandelijke beperking een scherper randje hebben. Remco Pijpers (directeur van stichting Mijn Kind Online) zegt hier het volgende over: Cijfers hebben we niet, maar verhalen uit de praktijk wijzen uit dat deze kwetsbare kinderen meer dan gemiddeld risico’s lopen op internet. Ze missen vaak het inzicht om online sociale boodschappen op waarde te schatten en trappen daardoor sneller in de digitale val dan ‘gewone’ kinderen. Ze zijn vatbaar voor misbruik, maar veroorzaken ook leed doordat ze zich niet goed in een ander kunnen inleven en de gevolgen van hun daden niet overzien. (Pijpers, 2010)
Een LVB is een contextueel probleem. Behalve de verstandelijke beperking spelen andere factoren zoals omgeving en bijkomende problematiek een grote rol. Jongeren met een licht verstandelijke beperking hebben een beperkt sociaal aanpassingsvermogen en inadequate oplossingsstrategieën. Door het steeds complexer worden van de samenleving dreigen de jongeren die niet mee kunnen komen steeds verder te marginaliseren. (Drost, 2010) (Didden, 2010) De steeds verdere digitalisering van de maatschappij is een van de redenen waarom de maatschappij complexer wordt. Toch hebben juist de digitale media de potentie om het leven voor deze mensen toegankelijker en gemakkelijker te maken. Onderzoek wijst al uit hoe internetpagina’s aangepast zouden kunnen worden om ze toegankelijker te maken voor mensen met een verstandelijke beperking. (Daems, 2008) En er zijn ook websites gemaakt speciaal voor mensen met een verstandelijke beperking. Maar veel jongeren met een licht verstandelijke beperking begeven zich op het reguliere internet, willen graag doen wat anderen (zonder beperking) ook doen. Aan het gebruik van internet zijn voor iedereen risico’s verbonden. Voor jongeren met een LVB is echter nog nooit onderzocht welke risico’s zij lopen door hun beperking. In dit onderzoek willen bekijken In hoeverre jongeren met een licht verstandelijke beperking gebruik maken van diensten op het internet en hoe ze daarbij om gaan met de veiligheidsrisico’s die samenhangen met het gebruik van die diensten.
Het onderzoek wordt uitgevoerd in opdracht van Mediawijzer.net en in samenwerking met de UvA. De resultaten zullen begin juni gepresenteerd worden op www.blikopmedia.nl
Het meten van mediawijsheid bij jongeren met een licht verstandelijke beperking is een pilot die onderdeel uitmaakt van het onderzoek ‘het meten van mediawijsheid’. Meer informatie over dit onderzoek en de partners die participeren in dit project is te vinden in Het meten van mediawijsheid, de ontwikkeling van een raamwerk en meetmiddelen