Hebben we het over een kloof of zijn we in verbinding? In het maatschappelijk debat over eHealth wordt steeds beter zichtbaar welke factoren van invloed zijn op het uiteindelijk succesvolle gebruik van technologie in de zorg. In de voortgangsrapportage e-Health en zorgvernieuwing van 18 mei 2018 (Minister De Jonge) wordt duidelijk dat ‘het vergroten van digitale en innovatieve vaardigheden’ een van de speerpunten van dit jaar is.
En dat is mooi! Want er zijn enorme verschillen waarneembaar als het gaat om digitale vaardigheden. In het debat over digitale vaardigheden en de noodzaak daarvan, stoor ik me alleen erg aan het enkelvoudige defect-denken. Alsof een gebrek aan voldoende digitale vaardigheden de oorzaak is en de oplossing enkel ligt in scholing. En erger nog: alsof het de zorgmedewerker te verwijten is.
Onvoldoende digitale vaardigheden zijn een symptoom (en geen oorzaak)
De problematiek van een grote – en diverse – groep mensen die niet goed digitaal mee kan komen, is veel complexer. (Lage) Vaardigheden zijn een indicator van digitale ongelijkheid of -uitsluiting. En beide hebben een effect op diverse levensdomeinen. Ilse Marien en Sara van Damme beschrijven in ‘Allemaal digitaal? 7 bouwblokken voor een duurzaam e-inclusiebeleid’ zeer treffend de complexiteit van de problematiek door steeds te kijken naar het geheel van toegang, attitude, vaardigheden en gebruik, en de beschikbaarheid van hulpbronnen of gebruiks- en trainingsmogelijkheden. Een structureel gebrek aan mensen met voldoende digitale vaardigheden is dus geen oorzaak, maar een symptoom van een ander probleem (digitale ongelijkheid of -uitsluiting). En dit wordt nog niet of nauwelijks benoemd.
Waar is de stem van de zorgmedewerker?
In het debat mis ik ook het perspectief van de zorgmedewerker. Inmiddels is het gewoon om eindgebruikers en zorgvragers te betrekken bij innovatie. Maar hoe doen we dat met de zorgmedewerkers waar we het de hele tijd over hebben? Zijn we daar ook mee in gesprek? En wat zou deze medewerker denken bij het horen en lezen van alle stukken? Wat heeft ze nodig? Bevindt deze persoon zich aan de andere kant van de kloof of voelt deze zich gesteund en zijn we in verbinding?
E-inclusie
Ik geloof dat we alleen kunnen werken aan de zorg van de toekomst als we dat gezamenlijk doen, in verbinding. En ik geloof ook dat het alleen werkt als we met elkaar durven kijken naar de werkelijke oorzaken van het hebben van onvoldoende digitale vaardigheden om de zorg te kunnen leveren die nodig is.
Zodat we het vervolgens met elkaar kunnen hebben over wat we samen willen bereiken: Op zoek gaan naar oplossingen en strategieën om zorgmedewerkers optimaal te faciliteren zodat wij gezamenlijk de zorg kunnen leveren die nodig is. Waarbij we steeds de nadruk leggen op het wegwerken van de drempels en het aanreiken van mogelijkheden en ondersteuning.
Dit geheel heet dan niet ‘het verkleinen van de digitale kloof’ maar: ‘werken aan e-inclusie’. Zo kiezen we voor een term die benoemt wat we doen én waar we heen willen.
Zin in een goed gesprek over e-inclusie, beleid en organiseren? Laat het me weten dan maken we een afspraak voor een kop koffie/thee of een goed glas wijn. Sanne van der Hagen, 0614362879, [email protected]